İnsan, sadece insan olmasından dolayı doğuştan bazı hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır. Herkes özgür, onurlu ve hakları bakımından eşittir. Hasta hakları da temel insan haklarından birisidir.
Peki Hastalar Haklarını Nasıl Kullanmalıdır ? Öncelikle hasta olarak haklarımızın neler olduğunu, nerede başladığını ve sınırlarını iyi bilmeliyiz. Haklarımız ölçüsünde yükümlülüklerimiz olduğunu unutmamalıyız. Hakkımızı kullanırken, bir başka hastanın ya da karşımızdaki sağlık çalışanın hakkını ihlal etmemeye özen göstermeliyiz.
Hakkımızı talep ederken nazik, anlaşılır, saygılı olmalı fakat ısrarcı olmamalıyız. Talep ve beklentilerimizi açık olarak ortaya koymalıyız Hakkınızı ihlal edildiğini, mağdur olduğunuzu düşünüyorsanız, buna neden olduğuna inandığınız sağlık çalışanı ile münakaşa ve kavga etmeksizin, öncelikle kurum içerisinde (hasta hakları iletişim birimi, hastane hizmetleri müdürlüğü, hastane müdürlüğü veya başhekimlik) sorununuza çözüm aramalısınız.
Reşit Olmayan Hastaların Hakları:
Karar verme yeterliliği olmayan hastalarla ilgili işlemler, yasal temsilcisiyle yürütülür. Yasal temsilciyle birlikte reşit olmayan hastaların da mümkün olduğunda bilgilendirilmesine ve onayının alınmasına çalışılmalıdır. Hastanın yasal temsilcisi reddetse bile, acil müdahale gerektiren hayati bir tehlike karşısında hekim hastasının yararına olanı yapar. Beklemenin riskli olmadığı durumlarda ise, yasal temsilcinin hasta aleyhine olan kararı için mahkemeye başvurulur. Acil hallerde hayati tehlikenin varlığında ve bilincin kapalı olması halinde hekim, hastanın onayını varsayarak hasta için doğru olan işlemi yapar.
Hasta Hakları :
1) Hizmetten Genel Olarak Faydalanabilme Hakkı:
Adalet ve Hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden faydalanma. Irk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, felsefi inanç,ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan hizmet alma hakkı vardır.
2) Bilgilendirme ve Bilgi İsteme Hakkı:
Her türlü sağlık hizmetinin ve imkanının neler olduğunu öğrenmeye ve sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı isteme hakkı vardır.
3) Sağlık Kuruluşunu ve Personelini Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı:
Sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık tesisinde verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, sağlık hizmeti verecek vermekte olan tabiplerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenmeye seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.
4) Mahremiyet ve Özel Hayata Saygı Gösterilmesi Hakkı:
Gizliliğe uygun bir ortamda her türlü sağlık hizmeti almaya hakları vardır.
5) Tedaviyi Reddetme ve Durdurma ve Rızasının Alınması Hakkı:
Tedaviyi reddetmeye, durdurulmasını istemeye, tıbbi müdahalelerde rızasının alınmasına ve rıza çerçevesinde hizmetten faydalanmaya hakkı vardır.
6) Güvenli Bir Ortamda Bulunma Hakkı:
Sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya, hakkı vardır.
7) Dini Hizmetlerden Yararlanma ve Vecibelerini Yerine Getirebilme Hakkı:
Sağlık tesisinin imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır.
8) İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi, Saygınlık Görme ve Rahatlık Hakkı:
Saygı, itina ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli bir ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış gürültülü ve rahatsız edici bütün etkenler giderilmiş bir sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.
9) Ziyaret ve Refakatçi Bulundurabilme Hakkı:
Sağlık tesislerince belirlenen usül ve esaslar çerçevesinde ziyaretçi kabul ederken; sağlık mevzuatı,sağlık tesisinin imkanları,hekimin uygun görmesi halinde refakatçi veya ziyaretçi bulundurma hakkı vardır.
10) Haberleşme Hakkı:
Temin edebildiği ve bedelini ödeyebildiği takdirde, resmi konuşma dilini anlamayan bir hastanın haberleşme amacı ile tercüman isteme hakkı vardır.
11) Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı:
Haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikayet ve dava hakkını kullanmaya hakkı vardır.